راپۆرت‮: ‬عەلی‮ ‬بانیشاری‮-‬هەولێر
مـاوەی‮ ‬زیـاتر لـە‮ ‬یـەك مانگـە نـرخی‮ ‬بـرنـج لـەبـازاڕەكانی‮ ‬بـاشووری‮ ‬كوردستـان بـەشێوەیـەكی‮ ‬بەرچاو زیادیكردووە و ئـەوەیش نیگەرانی‮ ‬لای‮ ‬هاونیشتیمانیان دروستكردووە‮. ‬تائێستا هۆكاری‮ ‬گرانبوونی‮ ‬نرخی‮ ‬برنج بەتەواوی‮ ‬نەزانراوە،‮ ‬ئەگەری‮ ‬هەیە لە مانگی‮ ‬رەمەزانیشدا نرخی‮ ‬ئەو خواردنە هەمیشەیەی‮ ‬هاوڵاتیان زیاتر گران ببێت‮. ‬خـاوەنـی‮ ‬كـۆگاكانی‮ ‬خـواردەمەنیش دەڵێن هەر‮ ‬25 ‮ ‬كلیۆ برنجێك بڕی‮ ‬10 ‮ ‬هەزار دینار گران بووە،‮ ‬بەوتەی‮ ‬ئەوان دیار نییە كەی‮ ‬نرخی‮ ‬برنج وەكو پێشتری‮ ‬لێدێتەوە‮.‬
كەم سفرەی‮ ‬لە باشووری‮ ‬كوردستـان هەیە ژەمێك برنجی‮ ‬لەسەر نەبێت،‮ ‬برنج لای‮ ‬گەلی‮ ‬كورد بە خواردنی‮ ‬سەرەكی‮ ‬دادەنرێت و پێشەنگی‮ ‬سەرجەمـی‮ ‬خـواردنەكەی‮ ‬دیكـەی‮ ‬گـرتـووە،‮ ‬بەوتەی‮ ‬فرۆشیارانی‮ ‬برنج لە رابردوودا قـەیـرانـی‮ ‬دارایـی‮ ‬كـاریـگەری‮ ‬نـەبووە لـەسـەر كـڕیـنی‮ ‬بـرنج و لەگـەڵ نزیك بوونەوە لـەمانگی‮ ‬رەمەزانیش خواستی‮ ‬زیاتری‮ ‬لەسەر بـرنـج دروست دەبـێـت‮. ‬گـرانی‮ ‬نـرخی‮ ‬بـرنجـی‮ ‬كوردی‮ ‬وایـكردووە هاوڵاتیان تائێستا برنجی‮ ‬هـندی‮ ‬بـكڕن و سەر سفرەكەیـان خاڵی‮ ‬بێت لە برنحی‮ ‬خۆمانە‮.‬
سەید كەیفی‮ ‬بەرزنجی،‮ ‬خاوەنی‮ ‬كۆگایی‮ ‬خواردەمەنی‮ ‬وشكەیە لەسەر شەقامی‮ ‬40 ‮ ‬مـەتری‮ ‬و دەڵێ‮" ‬ماوەی‮ ‬زیاتر لەیەك مانگە نرخی‮ ‬برنج لەبازاڕەكانی‮ ‬هەرێمی‮ ‬كوردستاندا گرانبووە‮". ‬سـەبارەت بەهۆكاری‮ ‬گرانبوونی‮ ‬نرخی‮ ‬برنج گوتی‮" ‬هۆكارەكەی‮ ‬بەتەواوی‮ ‬دیار نییە،‮ ‬بـەڵام ئـەو دەنگـۆیانە هەیە بەهۆی‮ ‬زۆری‮ ‬خواستی‮ ‬كۆماری‮ ‬ئیسلامی‮ ‬ئـێرانە لەسـەر بـرنـج و ئەوەی‮ ‬هـەیە زیاتر بۆ ئەو وڵاتە دەڕوات‮". ‬گوتیشی‮" ‬گرانبوونی‮ ‬نرخەكە كاریگـەری‮ ‬لەسەر فرۆشی‮ ‬نـەبووە،‮ ‬چـونـكە بـرنج بـووەتـە خـواردنـی‮ ‬سـەرەكـی‮ ‬هاونیشتیمانیان‮".‬
ناوبراو دەشڵێت‮" ‬لەنێو خاوەن كۆگاكاندا ئەو بۆچوونە هەیە كە هاتنی‮ ‬مانگی‮ ‬رەمەزان هۆكارێكی‮ ‬ترە بۆ گرانبوونی‮ ‬نرخی‮ ‬برنج‮". ‬بەوتەی‮ ‬سەید كەیفی‮ ‬بەرزنجی‮ ‬ئێستا برنج كەمتر لە وڵاتانی‮ ‬ئاساییەوە هاوردەی‮ ‬بازاڕەكانی‮ ‬باشووری‮ ‬كوردستان دەكرێت،‮ ‬ئەو پێیوایە كـاتی‮ ‬كـۆتایی‮ ‬هاتنی‮ ‬بەرزبوونەوەی‮ ‬نرخی‮ ‬برنج دیار نییـە‮. ‬هـەروەهـا سـەید كـەیـفی‮ ‬گـوتـیشی‮" ‬نـەبوونی‮ ‬چـاودێـری‮ ‬پـێویستی‮ ‬بـازاڕ‮ ‬و سنـورەكـان هـۆكـارێـكە بـۆ ئـەوەی‮ ‬ساڵانە چەندین جار نـرخی‮ ‬خـواردەمەنییەكان بـەرز و نـزم ببنەوە‮".‬
لەگەڵ نزیكبوونەوەی‮ ‬مانگی‮ ‬رەمەزان هاوڵاتیان زیاتر خۆیان ئامادە دەكەن،‮ ‬كڕینی‮ ‬برنجیش لەنێو ئەو خواردنانەدایە كە خەڵكی‮ ‬پشتی‮ ‬پێدەبەستن‮. ‬قـەدری‮ ‬عـەلـی،‮ ‬دانـیشتووی‮ ‬ناحیەی‮ ‬كەسنەزانە و دەڵێت‮" ‬ئێستا خـەڵـك گـیرفـانی‮ ‬بەتاڵە و خواردنیش تـا بـێت گـرانـتر دەبێـت،‮ ‬نـاچـارین بەهەرچەند بێـت بیكڕین بەتایبەت بڕنج و رۆن و شەكر و چـەنـد خـۆراكێكی‮ ‬دیكەی‮ ‬سەرەكی،‮ ‬ئـەگـەر مـانگێك نـۆك‮ ‬یان فاسۆلیا نەخرێـت رەنگبێت ئاسایی‮ ‬بێـت،‮ ‬بەڵام برنج لەسەر سفرە نەبێت ناكرێت بەتایبەت لە مانگی‮ ‬رەمەزاندا‮".‬
قەدری‮ ‬عـەلی‮ ‬گـوتیشی‮" ‬گرانـبوونی‮ ‬ئـەم جـارەی‮ ‬نـرخی‮ ‬زۆر لـەناكـاوبـوو،‮ ‬ئـەوەی‮ ‬من بـزانم هـیچ جارێك بەهێندەی‮ ‬ئێسـتا بـرنـج گـرانـنەبووە،‮ ‬بـەشـێكی‮ ‬زۆری‮ ‬هـاوڵاتـیانـیش نـیگـەران و ترسیـان هـەیە خواردنەكانی‮ ‬دیكەش لەگەڵ مانگی‮ ‬رەمەزاندا وەكو هەموو ساڵانی‮ ‬پێشتر گـرانببن‮". ‬هەروەها دەشڵێت‮" ‬ئەگەر برنجی‮ ‬خۆمانە هەرزان بوایە گرانبـوونی‮ ‬بـرنخی‮ ‬هـندی‮ ‬كاریـگەری‮ ‬ئـەوتـۆی‮ ‬لـەسـەر خەڵك دروست نەدەكرد‮". ‬
سەرچاوە پزیشكییەكان ئامـاژە بـۆ ئـەوە دەكـەن بـرنج ئەم سوودانەی‮ ‬هەیـە‮( ‬لەسەر گەدە سووكە و بـەئـاسانـی‮ ‬هەرس دەكرێت،‮ ‬بۆ سكچوون باشە چونكە پۆرتاسیۆمی‮ ‬تێدایە،‮ ‬بۆ نەخۆشییەكانی‮ ‬گورچیلە باشە،‮ ‬ئاوی‮ ‬برنج بۆ چارەسەری‮ ‬سوتانەوەی‮ ‬پێست باشە‮) ‬لەگەڵ چەندین سوودی‮ ‬دیـكە‮. ‬ئـەم زیانانە و‮ ‬چەند زیانێكی‮ ‬دیكەشی‮ ‬هەیە‮( ‬زۆر خواردنی‮ ‬دەبێتە هـۆی‮ ‬بـەرزی‮ ‬رێـژەی‮ ‬شـەكـرەی‮ ‬خوێـن،‮ ‬خـواردنی‮ ‬رۆژانـە دەبێتـە هـۆی‮ ‬بـەرزبـوونـەوەی‮ ‬كێشی‮ ‬لـەش،‮ ‬زۆر خـواردنـی‮ ‬دەبێتـە هـۆی‮ ‬تـوشبوون بـە نەخۆشییەكانی‮ ‬دڵ و سییـەكان وە كار دەكاتـە سـەر خانەكانی‮ ‬مێشك و لاوازی‮ ‬دەكـات‮) ‬